Wat is goed en kwaad? (Wanneer) mag je liegen? Moet je gehoorzaam zijn of je eigen pad trekken? Wat is je plek in de maatschappij?
We proberen al duizenden jaren antwoorden te vinden op dit soort vragen. Wijze, slimme en soms gekke mensen zijn hiermee bezig (geweest). De antwoorden die zij vinden worden via verhalen de wereld ingeslingerd. Sages, legenden, mythologie en sprookjes geven vanaf jonge leeftijd inzicht in de dilemma’s van ons bestaan. De contexten waaruit de verhalen ontsproten zijn religie, filosofie en de afgelopen eeuwen vooral wetenschap. Waar religie en filosofie excelleren in verhalen overbrengen lijkt dat bij wetenschap wat minder makkelijk te gaan. Waarom? Omdat wetenschap vooral focust op empirie, feiten die tellen.
Vandaar ook de struggle die wetenschappers hebben met hun briljante ontdekkingen uit te leggen aan het brede publiek….of aan studenten. Wetenschappers vinden het vaak lastig om uit de data te stappen en de wereld van emoties te betreden. Echter als ze dit wel doen krijgt hun werk meer impact. Kijk maar naar het succes van verhalenplatforms als Ted of the School of Life. Of ga zelf maar, na wie was je favoriete leraar(es) of professor? Vaak is dat de docent die de mooiste, rijkste en meest tot de verbeelding sprekende verhalen kon vertellen over de stof. Voor de hoorcolleges van Igor van Krogten kwam ik bijvoorbeeld wél mijn bed uit tijdens mijn eerste jaar psychologie. Niet persé omdat ik zijn vak persoonlijkheidsleer zo interessant vond, maar vooral omdat hij (onversterkt) collegezaal A toesprak en spannende verhalen vertelde over thema’s als liefde of angst.
In de huidige informatiemaatschappij worden we (en vooral jongeren) continu gebombardeerd met allerlei boodschappen. Vanuit ons persoonlijke netwerk of de organisaties waarmee we in contact zijn. Dit maakt het ons moeilijk om te focussen. Voor de zenders van boodschappen is het lastig om binnen al dat informatiegeweld op te vallen en vervolgens aandacht vast te houden…ook in de collegebanken.
Gister lanceerde de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden de fictie film “On Being a Scientist”. De film bestaat uit 9 delen, die gaan over dilemma’s en valkuilen die je als wetenschapper tegenkomt. Het is een prachtige film waarvoor kosten nog moeite gespaard zijn zo te zien. Al direct in de eerste aflevering wordt t spannend zodra bij de inauguratie van de professor iemand in de zaal op staat en de vraag stelt of de professor zijn bijzondere ontdekkingen echt zelf gedaan heeft? Er volgt een pijnlijke en spannende stilte…gevolgd door een scene waarin hersenen worden gefrituurd onder het genot van een rood wijntje. Als je geïnteresseerd bent in wetenschap, onderwijscommunicatie of storytelling raad ik je aan hem zeker te kijken.
Wat mij betreft heeft de Universiteit “het verhaal” op prachtig eigentijdse wijze teruggebracht in de collegebanken, en daarbuiten. Het geeft de wetenschapper een gezicht en een kijkje in de ivoren toren. Dit alles met veel spanning, drama en volgens de wetten van storytelling. Ik hoop dat veel studenten en mensen werkzaam in het onderwijs zullen kijken en zij stil staan bij belangrijke vragen waar die als wetenschapper maar ook als mens voor je kiezen krijgt. Ik hoop ook dat marketing- en communicatieprofessionals werkzaam in het onderwijs de film kijken en zich realiseren wat de kracht is van verhalen die zich in en om hun instelling afspelen. Want dit is natuurlijk een ultiem middel om het ware verhaal over je instellingen te vertellen.